Mahlerstraat

U staat aan het begin van de Mahlerstraat, vernoemd naar de Oostenrijkse componist Gustav Mahler (1860 – 1911). Mahler gold als een van de belangrijkste dirigenten van zijn tijd. Als componist wordt hij vooral gezien als één van de laatste vertegenwoordigers van de grote symfonische traditie. Mahler pakte enorm uit met zijn grote orkestrale werken, er zijn symfonieën bij die tot wel 100 minuten duren.

Mahler heeft een bijzondere connectie met Nederland. Begin 20e eeuw dirigeerde hij bij diverse gelegenheden zijn eigen werk in het Concertgebouw in Amsterdam. Ook heeft Mahler Leiden aangedaan voor een bezoek aan de beroemde psychiater Freud. Freud, een Weense stadsgenoot van Mahler, was op vakantie in Noordwijk. In een vier uur durende wandeling heeft Mahler zijn echtelijke (en andere) problemen aan Freud voorgelegd.

In zijn werk zocht Mahler de grenzen op van het orkest en voegde nieuwe klanken toe aan zijn symfonieën (solozang, koren, nieuwe instrumenten als sleebellen). Mahler wordt wel beschouwd als de componist die de brug sloeg tussen de (late) Romantiek en de 20e eeuwse klassieke muziek.

Hieronder kunt u een deel van het Adagietto uit de Vijfde Symfonie van Mahler beluisteren. Het gaat om een uitvoering uit 2018 door het Berliner Philharmoniker onder leiding van dirigent Gustavo Dudamel (duur 2:40).

Het Adagietto is onder meer bekend geworden als soundtrack van de film ‘Dood in Venetië’ uit 1971 en het werd gespeeld op de begrafenis van Robbert Kennedy. Daarmee heeft de compositie wat onterecht de connotatie gekregen met dood en treurnis. Maar het werkelijke verhaal achter de muziek is geheel anders. Het is een liefdesverklaring van Mahler aan ‘zijn Alma’, de Weense componiste Alma Schindler die hij in 1901 ontmoette. Het leeftijdsverschil tussen de twee was behoorlijk, bijna twintig jaar. En toch besloot de 41 jarige Mahler binnen een maand na hun eerste ontmoeting de 22 jarige Alma ten huwelijk te vragen. Alma zei ‘ja’ en vier maanden na hun eerste ontmoeting waren ze getrouwd.

Mahler was geen eenvoudige man om mee te leven getuige ook het feit dat Alma haar ambities als componiste moest laten varen om zich volledig te storten op het huishouden en steun van haar echtgenoot. Alma voelde zich na enige tijd in het huwelijk te geketend en begon in 1910 een affaire. Mahler was verslagen toen hij daar achter kwam. Het leidde onder meer tot zijn lange wandeling met psychiater Freud in de Leidse binnenstad.

Mahler trachtte het goed te maken door zich alsnog in te zetten om Alma’s composities uit te geven. Maar voordat die poging slaagde overleed Mahler. Zo kunnen we alsnog enige tragiek verbinden aan deze ‘liefdesbrief’.

Componist

Gustav Mahler

(1860 - 1911)

Wist je dat 1

Wist je dat....
hij enkel in de ochtend componeerde? De rest van de dag sportte hij.

Wist je dat 2

Wist je dat....
Gustav's achste symphonie bekend staat als 'de Symfonie van duizend'? Er waren namelijk ongeveer 950 muzikanten nodig tijdens de première.

Wist je dat 3

Wist je dat...
Mahler een nasale, hoge stem had? Tijdgenoten omschreven zijn stem als 'irritant'.

Wist je dat 3

Wist je dat...
hij hulp kreeg van de psychiater Sigmund Freud toen hij in 1910 een huwelijks crisis had?

Wist je dat 3

Wist je dat...
Mahlers muziek voor komt in meer dan 100 films?
Bijvoorbeeld 'Death in Venice' & 'Children of Men' gebruiken Mahlers muziek als soundtrack.

Vervolg van de route

Keer terug naar de Schubertlaan en sla (met de Mahlerstraat in uw rug) linksaf. Sla de eerste straat aan uw rechterhand in. Dit is de César Franckstraat, de volgende stop in deze wandeling.